کتاب گفتار در روش راه‌‌بردن عقل و پیام من به فرهنگستان

کتاب گفتار در روش راه‌‌بردن عقل و پیام من به فرهنگستان اثر رنه دکارت و ترجمه‌ی محمدعلی فروغی است. این کتاب به نظر اهل نظر، مهم‌ترین کتاب فلسفی دکارت و از جمله مهم‌ترین کتب تأثیر‌گذار بر علم و فلسفه‌ی قاره‌ی اروپا و جهان است.

رنه دکارت، فیلسوف، ریاضی‌دان و فیزک‌‌دان برجسته‌ی عصر رنسانس، پدر فلسفه‌ی جدید و مبدع راسیونالیسم است. او که بر افکار شخصیت‌هایی چون لایبنیتس و اسپینوزا تأثیر گذاشته، گفتار در روش راه‌‌بردن عقل را که شرح حال و متنی فلسفی است، به زبان فرانسه نوشته تا با سنت نگارش کتب علمی به زبان لاتین مخالفت کند. نویسنده در این اثر به‌تفصیل به مسئله‌ی بدبینی می‌پردازد. فیلسوف فرانسوی با خطاب قرار دادن فلاسفه‌ی پیشین و هم‌روزگارش، دیدگاه‌ها و جهان‌بینی‌شان را اصلاح می‌کند تا جهان را از زاویه‌ای تازه، عاری از هر تصور و تفکری نشان دهد.

محمدعلی فروغی، دولت‌مرد دانشمند و متفکر، این اثر را پس از کتاب «سیر حکمت در اروپا» ترجمه و در شش بخش منتشر کرد. عنوان بخش‌های کتاب از این قرار است: «ملاحظاتی در باب علوم»، «قواعد اصلی روشی که نویسنده پی گرفته است»، «برخی از قواعد اخلاقی که نویسنده با این روش یافته است»، «استدلال‌هایی که نویسنده با آن‌ها وجود خدا و نفس انسان را اثبات می‌کند»، «ترتیب سؤال‌هایی که نویسنده در علوم طبیعی تحقیق کرده است» و «چیزهایی که به اعتقاد نویسنده، برای کندوکاو بیشتر در طبیعت، نسبت به تحقیقات وی، نیاز هستند». بخش پیام من به فرهنگستان را محمدعلی فروغی نوشته است. او در این متن، پیامی را که براساس نظرات فلسفی دکارت نگاشته شده، به فرهنگستان ارسال می‌کند.