کتاب هویت

معرفی کتاب هویت
میلان کوندرا در کتاب هویت با زبان صریح و ساده به سراغ روح انسان‌ها می‌رود و پیچ‌ و‌ خم‌های آن را به خواننده‌اش می‌نمایاند و زوایای تاریک آن را باز می‌شناساند.

مضمون دیرینه و در عین حال تفکر برانگیز کتاب هویت (Identityi) در قاب و قالب داستانی نو و برگرفته از زندگی به ظاهر متعارف انسانی، حقایقی چون عشق، غریزه‌های گاه متضاد و احساساتی آمیخته با حسرت و حسادت‌های کتمان شده را هدف می‌گیرد و در شکل و ساختاری دقیقاً متناسب با مفاهیم آن عرضه می‌شود.

در یک عبارت کلی «هویت» میلان کوندرا (Milan Kundera) داستانی اندیشه محور است و به همین دلیل لزوماً بهتر است با تأنی و بدون شتاب‌زدگی خوانده و حتی بازخوانی شود. این رمان در جایگاه و نوع خود برای همه مخاطبان معناگرا و به‌ویژه برای خوانندگان حرفه‌ای ادبیات‌داستانی از کشش و گیرایی درونی خاصی برخوردار است.

موضوع اصلی رمان بازمی‌گردد به دغدغه چاره ناپذیر و گاه آشکار و پنهان انسان بر زمان، که بی‌ترحم و فرساینده می‌گذرد و آدم‌ها را بی وقفه به سوی پیری و فنا و ناپدیدشدن می‌کشاند. دو شخصیت اصلی این داستان، زن و شوهری میانسال به نام‌های شانتال و ژاک مارک هستند.

ژان مارک و شانتال زوج جوانی هستند که به دور از هیاهوی زندگی آدمیان با عشق در کنار هم زندگی می کنند و تنها تکیه‌گاه آنان در این فاصله‌گیری از آدم‌ها عشق است. تا اینکه یک روز شانتال بی مقدمه مطرح می‌کند که «دیگر مردها برای دیدن من سر برنمی‌گردانند» و از اینجا آن سوءتفاهم بزرگ که کل داستان را تحت‌الشعاع خود قرار داده است نمودار می‌شود. ژان مارک برای آنکه به همسرش اعتماد به نفس بدهد یا به عبارتی او را به خود و زندگی امیدوار کند برایش نامه‌هایی به اسم مردی ناشناس می‌فرستد و در آن شانتال را متوجه این قضیه می‌کند که زن زیبایی است. شانتال نامه‌ها را در کمد خود پنهان می‌کند، غافل از اینکه نویسنده نامه کسی جز ژان مارک، شوهر خود او نیست. زمانی هم که از ماجرا سر درمی‌آورد ژان مارک را به قصد لندن ترک می‌کند و اینجا است که سوءتفاهم بزرگ زندگی این زوج جوان شکل می‌گیرد. این سوءتفاهم با عدم شناخت کامل این دو شخصیت از هم شکل گرفته است و زندگی آنان را تا مرز نابودی پیش برده است.

میلان کوندرا مانند پزشکی که بدن انسان را تشریح می‌کند به تشریح جزء به جزء روح آدمیان می‌پردازد و روابطی را که از زوایای روح آدمی شکل می‌گیرد، با دقتی موشکافانه تحلیل می‌کند تا بدین طریق جست وجویی ناب و بکر را در درون آدمیان دنبال کند، کاری که با دو شخصیت اصلی و شخصیت‌های فرعی رمان هویت می‌کند و روح و احساسات آنان را به عنوان مرکز کنترل رفتاری‌شان نمایان می‌سازد. اینجا است که مخاطب هیچ شخصیتی را گناه‌کار نمی‌شمارد چرا که کنش او را همپا با شخصیتش مورد قضاوت قرار می‌دهد.

در بخشی از کتاب هویت می‌خوانیم:

نامه‌هاى بیشترى مى‌رسیدند و شانتال دیگر نمى‌توانست آن‌ها را نادیده بگیرد. این نامه‌ها معقول و هوشمندانه بودند و هیچ‌چیز مضحک و یا مسخره‌آمیزى در آن‌ها مشاهده نمى‌شد، هیچ چیزى که موجب مزاحمت و یا ناراحتى‌اش شود در نامه‌ها وجود نداشت. نویسنده‌ى نامه هیچ چیزى نمى‌خواست، هیچ چیزى نمى‌پرسید، بر هیچ چیزى اصرار نمى‌ورزید. نویسنده به حدّى باهوش (یا عاقل) بود که شخصیت خودش، زندگى‌اش، احساساتش، تمایلاتش را آشکار نمى‌کرد. او یک جاسوس بود او فقط درباره‌ى شانتال مى‌نوشت. این نامه‌ها فریبنده یا اغواکننده نبودند، بلکه نامه‌هاى تحسین‌برانگیزى بودند.