کتاب مسافران مرگ(چهارجلدی)

«بیشتر کسانی که از انفال بازگشتند، جسد عزیزان خود را به دهان سگ دیده اند و به همین دلیل وقتی به آنها می گویی اگر بخواهی انفال را در چند کلمه خلاصه کنی چه خواهی گفت، در جواب می گویند انفال یعنی سگ سیاه…!»
«مسافران مرگ» ترجمه‌ی کتاب «شایه‌تحاڵه‌کانی ئه‌نفال» عارف کریم قربانی روزنامه‌نگار و نویسنده‌ی کورد و از اهالی کرکوک در کوردستان جنوبی است. قربانی این کتاب را در بازه‌ی زمانی تقریبا ۲۰ ساله تدوین کرده و مطالب کتاب حاصل مصاحبه‌ها و تحقیقات وی با بازماندگان انفال است.
آنچه اکثریت قریب به اتفاق کوردها از انفال می‌دانند را می‌توان در چند کلمه یا چند جمله خلاصه کرد: «کشته شدن ۱۸۲ هزار کورد، هولوکاست کوردها، نسل کشی کوردها و …»، هر ساله در رسانه‌ها سالگرد انفال را اعلام می‌کنند و برنامه‌هایی برای یادبود بزرگترین نسل‌کشی قرن برگزار می‌شود. اما که می‌داند معنای واقعی انفال چیست؟ انفال همان تیتر خبری است که هر ساله بر روی صفحات تلویزیون یا در پست‌های شبکه‌های اجتماعی و روزنامه‌ها و … اعلام می‌شود یا معانی عمیق‌تری هم دارد؟!
«چندین شاهد با چشمان خود دیدەاند که در روستاها و حین دستگیری مردم برای انتقال به زندان، افسری نظامی جلوی چشمان مردم دختری زیبا را جداگانه در ماشین خود سوار کرده و با خود برده است. چندین افسر و سرباز نیز با زبان خود بر این حقیقت که در برخورد با دستگیر شدگان اختیار کامل داشته و هر کاری که دلشان خواست را می توانستند با آنها انجام دهند، صحه می گذارند. همچنین اخباری مبنی بر فروش دختران جوان و زیبای کورد به کشورهای عرب حاشیەی خلیج نیز وجود دارند، طی چند سال گذشته برخی حجاج زنانی کورد را در عربستان دیدەاند. از زبان آنها نقل می کنند که در جریان عملیات انفال دستگیر و به عربستان فروخته شدەاند…».
«مخفی نگه داشتن سرنوشت قربانیان انفال از سوی رژیم بعث حاکم بر عراق یکی از زوایای پنهان و قابل تامل هولوکاست کوردهاست، از سویی اشاره به احتمال زنده ماندن قربانیان داشت تا هر از چند گاهی خبری از زنده بودن آن‌ها منتشر شده و بازماندگان را در انتظاری همیشگی باقی بگذارند. از سوی دیگر احتمال دارد بخشی از قربانیان را در کارگاه‌ها و کارخانه‌های شیمیایی و بیولوژیکی نگه داشته و از آ‌ن‌ها برای آزمایش تسلیحات شیمیایی استفاده کرده باشند».
بدون شک هرگز نمی‌توان درک کاملی از آنچه در انفال اتفاق افتاد به دست آورد، خاطرات بازماندگان و شاهدان فاجعه شاید نزدیکترین و معتبرین منبع موجود برای فهم و ادراک مسئله باشد. اما در نهایت سوالی بدون پاسخ باقی می‌ماند. یهودیان برای هولوکاست آثاری خلق کردند که در مواردی حتی سبب انکار آن شد. کوردها تا امروز برای معرفی انفال چه کرده‌اند؟